درباره کتاب

خوانندگان عزیز را، به چند مطلب پیرامون کتاب مفاتح الغیب متذکر مى گردانم :

 

1- موضوع کتاب در انواع استخاره است که از طریق پیشوایان دین وارد شده که انسان در انجام کارهایى که متحیّر مى شود به یکى از این راهها رفع تحیّر کند.
2-کتاب مشتمل است بر فاتحه و هشت مفتاح به عدد اءبواب جنان و خاتمه . فاتحه ، درباره فضیلت استخاره است که از ائمه معصومین (علیه السلام ) وارد شده است و مفتاح اول ، در بیان نوع اول است که استخاره مطلقه باشد. مفتاح دوم ، در بیان نوع دوم استخاره است که رجوع به قلب خود کند. مفتاح سوم ، استخاره به جناب مقدس الهى است با مشورت کردن با مؤ منان . مفتاح چهارم ، در بیان استخاره به قرآن مجید است . مفتاح پنجم ، در بیان استخاره به تسبیح است . مفتاح ششم ،استخاره به رقاع است . مفتاح هفتم ، در بیان استخاره به رقاع است بر خلاف طریق مشهور. مفتاح هشتم ، در بیان استخاره به بنادق است و خاتمه در بیان بعضى از امور نادره است .
3-انگیزه تاءلیف این کتاب ، چه بوده است ؟ مؤ لف ، در پایان خاتمه کتاب چنین گوید: و یک جهت نوشتن فقیر این رساله وافیه را این است که برادران ایمانى بر اخبار و آثار ائمه طاهرین و پیشوایان دین (صلوات اللّه علیهم اءجمعین ) که در این باب وارد شده مطلع شوند و کیفیت انواع استخاره را بدانند که بهر نحو که خواهند در حوائج خود به استخاره متوسل شوند، و در همه امور اعتماد بر پروردگار خود نمایند، و بدانند که خداوند رحیم در فیض خود را، بر روى بندگان گناهکار نبسته ، و همه را در جمیع امور به درگاه خود خوانده و گناه عاصیان را مانع لطف و احسان خود نگردانیده .
4-عنوان کتاب مفاتح الغیب است چنانچه مؤ لف در دیباچه کتاب که در نسخه اصل آن که به خط مؤ لف موجود است تصریح به آن نموده است ، پس آنچه در این کتاب : روضات ، 2/82 و فیض القدسى حاجى نورى که در جلد صد و پنج بحار چاپ شده است در صفحه 49 آن ، و ذریعة 21/304 و زندگینامه علامه مجلسى ،ص 215 عنوان کتاب را مفاتح الغیب دانسته اند، اشتباه است .
5-این کتاب ، یک بار ظاهرا در سال 1306 هجرى قمرى چاپ سنگى شده است چنانچه در ذریعه بدان اشاره شده است ، پس آنچه در زندگینامه علامه مجلسى آمده که کتاب ، چندین بار به چاپ رسیده است اشتباه است ، و همچنین آنچه در پاورقى کتاب فیض قدسى آمده که کتاب هنوز به چاپ نرسیده است اشتباه است .
6-علامه بزرگوار، آقابزرگ تهرانى در ذریعه یادآورى مى کند که نسخه اصل کتاب ، به خط مؤ لف در نجف اشرف ، نزد سید محمد رضا تبریزى موجود است ، و نسخه اصل به خط مؤ لف ، فعلا در کتابخانه آستان قدس ‍ رضوى موجود است که این کتاب از روى آن استنساخ ، و مقابله و تحقیق شده است ، بعید نیست که آستانه از آقاى تبریزى ، نسخه را خریدارى کرده باشد یا وجود نسخه اصل نزد ایشان اشتباه باشد.
7-این کتاب ، چنانچه متذکر شدیم از روى نسخه اصل که تمام کتاب به خط مؤ لف است استنساخ ، و مقابله و تحقیق شده و کتاب در کتابخانه آستان قدس رضوى موجود است مشخصات کتاب از این قرار است ، کتاب به شماره عمومى (8222) داراى (38) ورق است ، طول صفحه (19) و عرض آن (12) است و در آخر نسخه چنین آمده است :
و با توزع بال و تشتت احوال و وفور اشتغال در چند شب از لیالى ماه مبارک رمضان سنة هزار و صد و چهار هجرى نوشته شد والحمدللّه اءولاو آخرا والصلوة على سیدالمرسلین محمد و عترته المقدسین و لعنة اللّه على اعدائهم اجمعین .
 

فتح الابواب

 

درباره کتاب

 

استخاره با قرآن

 

استخاره با قرآن از فتح الابواب

 

مرحوم «سیّد بن طاووس» در کتاب «فتح الأبواب» نقل کرده است که براى استخاره، قرآن را برمى دارى و نخست این دعا را مى خوانى:
 

اَللّهُمَّ إِنْ کانَ فِی قَضائِکَ وَقَدَرِکَ، أَنْ تَمُنَّ عَلى اُمَّةِ نَبِیِّکَ، بِظُهُورِ وَلیِّکَ

خدایا اگر قضا و قَدَرت این است که با ظهور ولیّت و فرزند پیامبرت بر امّت رسول خدا

وَابْنِ بِنْتِ نَبِیِّکَ، فَعَجِّلْ ذلِکَ وَسَهِّلْهُ وَیَسِّرْهُ وَکَمِّلْهُ، و اَخْرِجْ لِی آیَةً

منّت گذارى، پس در ظهورش تعجیل و راهش را سهل و آسان قرار ده و براى من آیه اى بیرون آور

اَسْتَدِلُّ بِها عَلى أَمر فَأَئْتَمِرَ، أوْ نَهْـى فَأَنْتَهی فِی عافِیَـة.

که یا در آن امرى باشد که انجامش دهم و یا نهى باشد که ترکش کنم به عافیت و تندرستى.

سپس حاجت و مشکل خود را عنوان مى کنى و آنگاه قرآن را مى گشایى، پس از آن هفت ورق مى زنى، در ورق هفتم، صفحه سمت چپ، هفت سطر را بشمار و در سطر هفتم مطلب خویش را از آن آیه، دریاب.

فتح الابواب، صفحه 278

مفتاح هشتم: در بیان استخاره به بنادق است

و آن به چندین طریق منقول است:

 

اول:

آن است که سید (رضى اللّه عنه) در فتح الابواب و ابن تلّعکبرى (رحمه اللّه) در مجموع الدعوات روایت کرده اند از احمد بن محمد بن یحیى که گفت: بعضى از دوستان ما اراده کرد که از براى تجارت بیرون رود، پس گفت: بیرون نمى روم تا بروم به خدمت حضرت امام جعفر صادق (صلوات اللّه علیه) و بر او سلام کنم و در کار خود مشورت کنم و استدعاى دعا از آن حضرت بکنم.

پس به خدمت آن جناب رفت و عرض کرد که من اراده دارم که براى تجارت بیرون بروم و سوگند یاد کرده ام که بیرون نروم تا به خدمت شما برسم و با شما مشورت کنم و طلب دعا از خدمت شما بکنم.

حضرت براى او دعا کردند و فرمودند: که بر تو باد به راست گویى، و عیب متاع خود را در تجارت پنهان مکن، و کسى را که امیدوار احسان خود کرده باشى مغبون مگردان که آن در بدى مانند سود گرفتن است، و از براى مردم مپسند مگر چیزى را که براى خود مىپسندى، و حق بده و حق بگیر، و مترس و اندوهناک مباش از کمّى روزى، به درستى که تاجر راست گو با ملائکة نیکوکار گرامى نزد پروردگار در قیامت محشور مىشود، و اجتناب کن از سوگند یاد کردن در خرید و فروش، زیرا که سوگند دروغ صاحبش را از حق خود نگیرد و حق مردم را تمام بدهد.

درباره مفاتیح الجنان

کتاب شریف مفاتیح الجنان

 

مجموعه ای ادعیه،زیارات، مناجات، نمازهای مستحبه و بعض اعمال مخصوصه ایام سال است که مرحوم صقه المحدثین شیخ عباس قمی از کتب معتبری نظیر اقبال سیدبن طاووس و مصباح کفعمی و زادالمعاد علامه مجلسی جمع آوری نموده و از معتبرترین کتب شیعیان محسوب می شود. این مجموعه بارها ترجمه شده است لکن اشهر ترجمه های آن از استاد الهی قمشه ای و علامه مصباح زاده می باشد. شیخ عباس قمی بعد ها مطالبی به کتاب الحاق نموده که در بعضی نسخ آن موجود است و به ملحقات مفاتیح الجنان معروف است.

فهرست مفاتیح بدین شرح است:

•  
• باب ادعیه
• باب اعمال سال
• باب زیارات
• فهرست ملحقات
• نماز های مستحبه
• ادعیه و عوذات آلام و اسقام
• ادعیه منتخب از کافی
• ذکر بعض احراز و ادعیه
• خواص بعض سوره ها و آیات قرآن
• آداب اموات و ادعیه متعلقق به آن

 

استخاره برای غیر

 

بدان که سیّد بن طاوس فرموده کلامى که حاصلش این است که من نیافتم حدیث صریحى در آنکه انسان استخاره کند براى غیر خود و لکن یافتم احادیث بسیار که امر شده در آن بر قضاء حاجات اخوان به دعوات و سایر توسّلات بلکه در اخبار از فوائد دعا بر اخوان چندان ذکر شده که محتاج به ذکر نیست و استخاره نیز از جمله حاجات و از جمله دعوات است زیرا که انسان را که تکلیف کرد شخصى به استخاره کردن براى او پس حاجتى براى او وارد کرده پس آن شخصى که مباشر استخاره مى شود مى خواهد استخاره براى خود کند که آیا صلاح است که بگوید بکن یا نه و مى خواهد براى آن شخص که به او گفته استخاره کند که آیا مصلحت است در فعل یا در ترک و این از چیزهائى است که داخل است در تحت عموم روایات به استخارات و به قضاء حاجات . علامه مجلسى (ره ) فرموده که کلام سیّد در جوازاستخاره براى غیرخالى از قوّت نیست بجهت عمومات خصوص در وقتى که قصد کند نائب از براى خود که بگوید به شخص مستخیر بکن یا مکن چنانکه سیّد به آن اشاره فرموده و این حیله اى است براى داخل کردن استخاره را در تحت اخبار خاصّه لکن اولى و احوط آن است که صاحب حاجت خودش استخاره کند براى خود زیرا که ما ندیدیم خبرى که وارد شده باشد در جواز وکالت در استخاره و اگر این جایز یا راجح بود اصحاب سؤ ال مى کردند از ائمّه علیهم السلام و اگر سؤ ال کرده بودند نقل مى شد براى ما لااَقلّ در یک روایتى بعلاوه آنکه مُضْطَرّ اولى است به اجابت و دعاى او اقرب است به خلوص نیّت انتهى

مفاتیح الجنان

 

درباره کتاب

*****

نماز استخاره

*****

استخاره به تسبیح

*****

استخاره به قرآن

*****

استخاره به عدد

*****

استخاره برای غیر

*****

اوقات استخاره در حاشیه ملحقات

 

مفاتح الغیب

 

درباره کتاب

*****

مقدمه مولف

*****

فاتحه

*****

مفتاح اول

*****

مفتاح دوم

*****

مفتاح سوم

*****

مفتاح چهارم

*****

مفتاح پنجم

*****

مفتاح ششم

*****

مفتاح هفتم

*****

مفتاح هشتم

*****

خاتمه

 

 

درباره فتح الابواب

کتاب «فتح الأبواب بین ذوى الألباب و بین ربّ الأرباب» اثر سید رضى الدین، على بن طاووس حلى (سید بن طاووس 589 - 664 هجرى) است.

 

موضوع‏:

اثبات جواز و مشروعیت استخاره و انواع آن و استدلال‏هاى مخالفین و جواب آنها

 

پیشینه‏:

پیرامون مسئله استخاره و جواز و ترغیب به آن نزدیک به 30 عنوان کتاب نوشته شده و به صورت متفرقه نیز در بسیارى از کتب ادعیه و روایى باب‏هایى به این موضوع اختصاص یافته است. اولین کتابى که در این موضوع و به صورت مستقل نوشته شده کتاب «الاستخارة» از محمد بن مسعود عیاشى، از بزرگان قرن سوم و صاحب تفسیر معروف عیاشى است. پس از او، احمد بن سلیمان بصرى معروف به زبیرى شافعى متوفاى اوایل قرن چهارم هجرى کتابى با عنوان «الاستخارة و الاستشارة» تألیف نمود. از این دو کتاب تنها نامشان به ما رسیده و اصل کتابها در حوادث تاریخ از بین رفته‏اند. سومین اثر در این موضوع، کتاب شریف «فتح الأبواب» از سید ابن طاووس است.این کتاب، اولین کتاب در این موضوع مى‏باشد که به دست ما رسیده است. بزرگان دیگرى پس از سید ابن طاووس در این خصوص دست به تألیف زده‏اند که بیشتر آنان از متأخرین مى ‏باشند.

 

انگیزه نگارش‏:

سید بنابر آنچه روش او در اکثر کتابهایش مى‏باشد در مقدمه کتاب موضوع آن را توضیح داده و انگیزه خود را نیز از تألیف آن کتاب بیان کرده است. سید ابتدا توضیحى در معناى استخاره و دلیل عقلى بر نیکو بودن آن داده که: چطور ممکن است مشاوره با هر عاقل و حکیم و پیامبر و وصى و...ستوده باشد، اما مشورت با خداى عالِم به سرانجام انسانها و عالَم، که به غیب و شهود آگاه است ستوده نباشد ؟ ! من نیز براى اثبات رجحان استخاره این کتاب را به رشته تحریر درآوردم. سید انگیزه خود را اینطور بیان مى‏کند که: «در 24 رجب 642 هجرى انگیزه‏اى قوى در خود احساس کردم براى نوشتن این کتاب و فهمیدم که این از عنایات الهى است به من که کتابى در موضوع استخاره بنویسم و هیچکس را سراغ ندارم که قبل از من نوشته باشد...که حجتى از جانب خدا باشد بر هر کس آن را ببیند تا مشاوره با خدا را در تمام مسائل دنیایى و اخروى خویش مقدم کند.

 

ارزش و اعتبار

سید عبدالله شبّر در «إرشاد المستبصر فی الاستخارات» مى‏گوید: «من بجز علامه یگانه زمان، عالم ربانى و کسى که مثل او را سراغ نداریم، یعنى سید على بن طاووس، کسى را سراغ ندارم که در موضوع استخاره کتابى نوشته باشد که عطش جوینده را پاسخگو باشد و انسان را بى‏نیاز از کتابى دیگر در این موضوع نماید. از نکات مهم این کتاب آن است که سید آیات و روایات را نقل کرده و اقوال را رد یا تأیید نموده و در کنار آنها تجارب خویش را از استخاره آورده و نکات ظریفى پیرامون استخاره و مداومت بر آن ذکر کرده که حاکى از مواظبت همیشگى او بر استخاره است و نویسنده کتاب به مضمون آن اعتقاد کامل داشته و همیشه با دقت به آن عمل نموده است.

 

ترتیب ابواب‏

مؤلف، کتاب خویش را به یک مقدمه و 24 باب تقسیم کرده است.

مقدمه:

شامل توضیحاتى در معناى استخاره و ارزش آن است و اینکه کسى که مى‏تواند با خدا مشورت نماید اگر آن را ترک کرد سزاوار سرزنش است و انگیزه تألیف کتاب و فهرست ابواب آن است.

ابواب کتاب شامل:

1 - از باب اول تا باب هفتم، ادله عقلى و نقلى بر استخاره و اینکه استخاره تنها در مباحات نیست و فتاواى اصحاب برجواز آن.

2 - از باب هشتم تا باب بیست و یکم، انواع استخاره و ادعیه آنها و بهترین نوع استخاره طبق روایات (استخاره ذات الرقاع).

3 - باب بیست و دوم، در استخاره براى دیگران است و اصل جواز آن.

4 - باب بیست و سوم، ادله منکرین عمل به استخاره و جواب آنها.

5 - باب بیست و چهارم، در اینکه انسان در امور عقلى و نقلى باید به خدا و پیامبر صلى‏الله‏علیه‏وآله اقتدا کند، چرا که اکثر مردم با اینکه عقل دارند خلاف راه صحیح را مى‏پیمایند و اینکه انسان نباید به دنبال رضایت مردم باشد، بلکه تلاش کند رضاى الهى را به دست آورد.